Cantatediensten in de Nieuwe Kerk, Groningen
Seizoen 2018 – 2019, 26ste jaargang
Cantatediensten in de Nieuwe Kerk worden gehouden op de eerste
zondag van de maand van 17.00 uur tot ongeveer 18.00 uur.
Komende cantatediensten, seizoen 2018 – 2019:
4 november 2018
Requiem opus 48 – Gabriel Fauré (1845 – 1924)
Cantorij van de Nieuwe Kerk o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Ruth Peetoom
Organist: Pieter Pilon
Gabriel Fauré schreef het requiem rond 1887 en het werd voor het eerst uitgevoerd in 1888 in de Madeleine waar hij organist was.
Zelf zei Fauré in een interview over zijn requiem het volgende: ‘Er wordt gezegd dat mijn Requiem in tegenstelling tot andere geen angst voor de dood uitdrukt. Het is zoals ik de dood zie: een gelukkige bevrijding, een voorsmaak van het toekomstige geluk hier boven, meer dan een pijnlijke ervaring’.
Fauré heeft het werk in verschillende orkestraties nagelaten. Wij voeren het uit in de versie voor orgel; ruim baan voor het pas gerestaureerde Timpe-orgel.
2 december 2018
Schwingt freudig euch empor BWV 36 J.S.Bach
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Stef Tuinstra
Cantate BWV 36 werd in Leipzig op de eerste adventszondag van 1731 uitgevoerd. De intocht van Jezus in Jeruzalem is het uitgangspunt van de cantatetekst. Bach hergebruikte hiervoor deels een wereldlijke cantate ‘Steigt freudig in die Luft’ die hij schreef ter gelegenheid van de verjaardag van vorstin zu Anhalt-Köthen. De recitatieven verving hij door de koralen ‘Nun komm der Heiden Heiland’ en ‘Wie schön leuchtet der Morgenstern’ en voor de aria’s werden nieuwe teksten gemaakt.
De bezetting van strijkers en hobo’s d’amore oogt gebruikelijk, maar Bach zet ze zeer creatief in.
Muzikaal hoogtepunt is de sopraanaria ‘Auch mit gedämpften, schwachen Stimmen’, begeleid door de ‘gedempte‘ soloviool. Prachtig!
3 februari 2019
Ach Gott, wie manches Herzeleid BWV 3 J.S.Bach
Was mein Gott will, das g’scheh allzeit BWV 111
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Dick Mak
Organist: Stef Tuinstra
Met in totaal 42 koraalcantates was 1725 voor Bach het meest productieve jaar wat betreft deze cantatevorm. Beide koraalcantates zijn geschreven voor de 2de en 3de zondag na Epifanie van dat jaar. Centrale thematiek is de moeizame weg die de gelovige moet gaan en het vertrouwen op Jezus’ hulp.
De koraaltekst van BWV 3 is een bewerking van de middeleeuwse hymne ‘Jesu dulcis memoria’ waarbij het eerste en laatste couplet integraal zijn overgenomen. De overige coupletten zijn vrij vertaald en gevat in recitatieven en aria’s. Muzikaal hoogtepunt in deze cantate is het schitterende duet voor sopraan en alt.
Het openingskoor van BWV 111 is buitengewoon energiek en scherp geprofileerd, het vertrouwen spat ervan af: ‘Wer Gott vertraut, fest auf ihn baut, den will er nicht verlassen’. Prachtig is het duet voor alt en tenor, zingend in canon en fraai begeleid door strijkers met een hoofdrol voor de eerste violist.
3 maart 2019
Grand Motet Quam dilecta tabernacula J.Ph.Rameau (1683 – 1764)
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Stef Tuinstra
Het geestelijk repertoire van Jean-Philippe Rameau bevat slechts zeven motetten. Dit is opvallend omdat zijn werkzaamheden als organist en ‘maître de musique’, functies die Rameau jarenlang in Avignon, Lyon, Dyon en Parijs uitoefende, het componeren van kerkmuziek impliceerden.
Het Grand Motet ‘Quam dilecta’, Psalm 84, componeerde hij rond 1714. Het is een zeer gevarieerd werk dat in veel opzichten de sfeer ademt van zijn latere oeuvre. De tekst van de psalm is onderverdeeld in fragmenten die door de zeven solisten en het koor in wisselende bezetting worden uitgevoerd. De orkestbezetting bestaat uit twee traverso’s, strijkers en basso continuo.
7 april 2019
Jesus nahm zu sich die Zwölfe BWV 22 J.S.Bach
Du wahrer Gott und Davids Sohn BWV 23 J.S.Bach
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Marga Baas
Organist: Stef Tuinstra
De cantates BWV 22 en 23 zijn op zondag Estomihi in het jaar 1723 in Leipzig uitgevoerd. Het waren Bach’s sollicitatiewerken voor zijn aanstelling als cantor van de Thomaskirche. Beide cantates sluiten aan bij de evangelielezing van de betreffende zondag uit Lucas 18: BWV 22 over de opgang van Jezus naar Jeruzalem en BWV 23 over de genezing van een blinde.
Bach had BWV 23 reeds in Köthen gecomponeerd en hij paste deze voor Leipzig aan i.v.m. de toonhoogte van het orgel. Tevens voegde hij het slotkoraal ‘Christe du Lamm Gottes’ toe.
Beide cantates zijn van een delicate schoonheid en zeer passend in de passietijd.
5 mei 2019
Rondom Schütz Symphoniae Sacrae II Von Gott will ich nicht lassen.
Consequens o.l.v. Han Warmelink
Voorganger: nog niet bekend
Organist: Stef Tuinstra
De Lutherse theoloog en filosoof Ludwig Helmbold schreef in 1563 een prachtig gedicht van negen verzen, naar aangenomen wordt op de melodie van het volkslied ‘Ich gieng ains mals spacieren’.
We kennen het nu als koraal op de tekst Von Gott will ich nicht lassen. Uit het gedicht, een lofzang op de Heer, spreekt een rotsvast vertrouwen in God, die beschermt tegen alle leed en uit alle nood bevrijdt.
Heinrich Schütz verklankt alle negen verzen van Helmbolds gedicht in zijn Deutsches Konzert für zwei Soprane, Bass, 2 Violinen und Basso Continuo. Elk vers heeft zijn volstrekt eigen kleur en karakter, soms solistisch, dan weer als duet of terzet, soms in vocale en instrumentale afwisseling, maar soms ook vol bezet.
Rond deze compositie worden werken van tijdgenoten uitgevoerd.
2 juni 2019
Sie werden euch in den Bann tun BWV 44 J.S.Bach
Motet Der Geist hilft unser Schwachheit auf BWV 226 J.S.Bach
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Stef Tuinstra
De cantate is geschreven voor zondag Exaudi, de zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren, in de volksmond ‘Wezenzondag’ genoemd, en gebaseerd op een gedeelte uit Jezus’ afscheidsrede uit Johannes 15: 26 -16: 4.
Het is de laatste nieuw gecomponeerde cantate uit de cyclus 1723/24, een jaargang waarin Bach volop experimenteerde met instrumentatie en cantatevorm. Dat geldt ook voor het openingskoor van deze cantate, in dit geval om de tegenstelling in de tekst te benadrukken. Zo klinkt eerst een duet voor tenor en bas op de woorden ‘Sie werden euch in den Bann tun’, als een klaagzang. Het duet wordt gevolgd door een qua sfeer totaal anders getoonzet koorgedeelte op de vervolgtekst ‘es kömmt aber die Zeit’. Daarbij tevens prachtige aria’s voor sopraan en alt, met daarin een belangrijke aandeel voor de hobo.
Met het dubbelkorig motet ‘Der Geist hilft unser Schwachheit auf’ dat eindigt met het koraal ‘Komm, Heiliger Geist Herre Gott’ slaan we een brug naar Pinksteren.
We voeren het uit in de versie voor koor en instrumenten.
Vorige cantatediensten:
7 oktober 2018
Ich glaube, lieber Herr, hilf meinem Unglauben BWV 109 J.S.Bach (1685 – 1750)
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Stef Tuinstra
Seizoen 2017-2018:
- 1 oktober 2017
Gott der Hoffnung, erfülle euch TVWV 1:634 G.Ph.Telemann (1681-1767)
Gott der Herr ist Sonn und Schild BWV 79 J.S.Bach (1685 – 1750)
Cantorij van de Nieuwe Kerk, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Stef Tuinstra
- 3 december 2017
Viering 25 jaar Cantatediensten
Magnificat BWV 243 J.S. Bach (1685 – 1750)
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Tiemo Meijlink
Organist: Stef Tuinstra
Met dit feestelijke werk werden 25 jaar cantatediensten én 25 jaar Cantate Consort gevierd.
- 4 februari 2018
Wer nur den lieben Gott lässt walten BWV 93 J.S.Bach (1685 – 1750)
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Marga Baas
Organist: Stef Tuinstra
- 4 maart 2018
Membra Jesu Nostri BuxWV 75 Dietrich Buxtehude (1637 -1707)
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Stef Tuinstra
- 1 april 2018
Christ lag in Todesbanden BWV 4 J.S.Bach (1685 – 1750)
Bleib bei uns, denn es will Abend werden BWV 6 J.S.Bach
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Stef Tuinstra
- 6 mei 2018
Delen uit de Musicalische Exequien Heinrich Schütz (1585 – 1672)
Consequens o.l.v. Han Warmelink
Voorganger: ds. Alberte van Ess
Organist: Stef Tuinstra
- 3 juni 2018
Psalmen en motetten van:
Claudio Monteverdi (1567 – 1643)
Heinrich Schütz (1585 – 1672)
Johann Sebastian Bach (1685 – 1750)
Cantate Consort en instrumentalisten o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Stef Tuinstra