Cantatediensten in de Nieuwe Kerk, Groningen
Seizoen 2020 – 2021, 28ste jaargang
Cantatediensten in de Nieuwe Kerk worden gehouden op de eerste
zondag van de maand van 17.00 uur tot ongeveer 18.00 uur.
Programma
4 oktober 2020
Ärgre dich, o Seele, nicht BWV 186 Johann Sebastian Bach (1685 – 1750)
Cantate Consort, barokorkest en solisten o.l.v. Jelte Hulzebos
Esther Ebbinge – sopraan
David van Laar – altus
Mattijs Hoogendijk – tenor
Joep van Geffen – bas
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Stef Tuinstra
Bach schreef de cantate BWV 186 ‘Ärgre dich, o Seele, nicht’ oorspronkelijk voor de derde adventszondag van 1716, in de periode dat hij in Weimar werkte. Hij bewerkte de cantate vervolgens door enkele delen toe te voegen, zodanig dat het voor de 7de zondag na Trinitatis bruikbaar werd. Zo werd het werk op 11 juli 1723, kort na Bach’s aanstelling als Thomaskantor in Leipzig uitgevoerd.
De cantatetekst is gebaseerd op de tekst uit Marcus 8 waar wordt verhaald van de spijziging van vierduizend mensen die Jezus volgden.
De cantate heeft een prachtig openingskoor en aria’s, waarbij de sopraanaria in het tweede deel van de cantate van pure schoonheid is.
1 november 2020
Musikalische Exequien Heinrich Schütz (1585 – 1672)
Cantate Consort, solisten en continuo o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Dick Mak
Organist: Mannes Hofsink
Heinrich Schütz schreef dit werk in 1636 in opdracht van graaf Heinrich Posthumus Reuß voor diens uitvaart. Reuß had een rijk versierde koperen grafkist laten vervaardigen met op het deksel en de zijden gegraveerd 25 bijbel- en liedteksten, die betrekking hebben op de dood en de opstanding. Schütz componeerde op deze teksten de Musikalische Exequien die tijdens de plechtigheden rondom de begrafenis van Reuß plaatsvonden werden uitgevoerd.
Het werk is driedelig:
I Concert in Form einer teutschen Begräbnis-Missa
II Motette ‘Herr, wenn ich nur Dich habe’(Psalm 73:25-26)
III De Lofzang van Simeon ‘Herr, nun lässest Du Deinen Diener’ (Lukas 2:29-32)
Een indrukwekkend werk, wellicht het beste dat Schütz ooit componeerde.
6 december 2020
Nun komm der Heiden Heiland BWV 61 J.S. Bach
Motet: O Heiland, reiβ die Himmel auf Opus 74.2 Johannes Brahms
Cantate Consort, barokorkest en solisten o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Ruth Peetoom
Organist: Mannes Hofsink
Nadat Bach in maart van 1714 in Weimar als concertmeester was benoemd kreeg hij van zijn werkgever hertog Wilhelm Ernst von Sachsen-Weimar de opdracht om maandelijks een cantate te componeren. De cantate ‘Nun komm der Heiden Heiland’ BWV 61 die hij in dat jaar componeerde is daar één van. Hij schreef het werk voor de eerste adventszondag en baseerde het op het Lutherlied ‘Nun komm der Heiden’.
Het openingsdeel is in de vorm van de Franse Ouverture en illustreert daarmee het binnentreden van de Vorst waarnaar met verlangen wordt uitgezien, zoals in het slotkoraal wordt onderstreept: ‘Deiner wart’ ich mit verlangen’.
Daarnaast klinkt het motet ‘O Heiland , reiβ die Himmel auf’ van Johannes Brahms. De liedtekst van Friedrich von Spee (1591 – 1635) is geïnspireerd op de tekst uit Jesaja 45: 8:
Hemel, laat gerechtigheid neerregenen,
laat haar neerstromen uit de wolken,
en laat de aarde zich openen.
7 februari 2021
Du wahrer Gott und Davids Sohn BWV 23 J.S.Bach
Kyrie uit de Missa in F BWV 233 J.S.Bach
Cantorij van de Nieuwe Kerk, solisten en barokorkest o.l.v. Mannes Hofsink
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Stef Tuinstra
Cantate BWV 23 is een van de cantates die Bach als sollicitatiewerk schreef om de aanstelling als Thomascantor in Leipzig te verkrijgen. Hij had de cantate in Köthen reeds gecomponeerd en paste deze aan door onder meer het koraal ‘Christe du Lamm Gottes’ toe te voegen. De cantatetekst is gebaseerd op de lezing van zondag Estomihi waarin de blinde roept ‘Jezus, Zoon van David heb medelijden met mij’. Deze uitroep zet de dramatische toon van de cantate.
Bach betrekt de roep om hulp tevens op de kerkelijke gemeente met het Luthers ‘Agnus Dei, Christe du Lamm Gottes’ waarmee de cantate in een aangrijpende koraalbewerking eindigt.
Ook in het Kyrie van de Missa in F neemt dit koraal een prominente plaats in. Hier klinkt de melodie instrumentaal in de beide hobo’s.
7 maart 2021
Johannes-Passion BWV 245 J.S.Bach
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Tirtsa Liefting
Organist: Stef Tuinstra
Van oudsher werden er in Leipzig passies en passionsballaden uitgevoerd. Deze traditie mondt in het begin van de 18de eeuw uit in een uitgebreide passietoonzetting van Johann Kuhnau, bestaande uit recitatieven, aria’s, en instrumentale delen. Bach vervolgt deze ingeslagen weg en schrijft in het eerste jaar van zijn aanstelling als cantor te Leipzig de Johannes-Passion.
De tekst van het Johannesevangelie, getoonzet in de recitatieven, is de kern van het werk. De vrije poëzie in de vorm van aria’s en koralen is het commentaar op het lijdensverhaal en de reactie van de gelovigen. De vele korte en felle koordelen maken de handeling zeer levendig en verlenen haar veel dramatiek. Bach werkt doormiddel van deze elementen het lijdensevangelie uit tot een omvang en intensiteit die al zijn voorgaande kerkmuziek overstijgt. Een meesterwerk dat ook na bijna driehonderd jaar het hart raakt.
–
N.B. Deze cantatedienst zal de gebruikelijke lengte van een uur royaal overschrijden, rekent u op twee uur.
4 april 2021
Christ lag in Todesbanden BWV 4 J.S.Bach
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Mannes Hofsink
Bach componeerde de Paascantate ‘Christ lag in Todesbanden’ voor zijn sollicitatie als organist in de St. Blasiuskirche in Mühlhausen. Op eerste Paasdag 24 april 1707, vond het proefspel plaats én werd deze cantate uitgevoerd. Hij gebruikte de volledige tekst van dit Lutherlied. Na een inleidende Sinfonia volgen de zeven coupletten in verschillende vocale bezettingen met een ensemble dat bestaat uit vijf strijkers en continuo.
Ondanks de ogenschijnlijke eenvoud, gerelateerd aan de stijl van Buxtehude, weet Bach een in deze cantate een geheel eigen idioom te creëren. De middelen die Bach aanwendt om de tekst te verbeelden zijn in deze cantate tamelijk sober maar juist daardoor tonen ze zijn onnavolgbare meesterschap. Niet voor niets is deze cantate zeer geliefd onder de uitvoerenden en bij het publiek.
2 mei 2021
Requiem John Rutter
Cantorij van de Nieuwe Kerk, sopraan en orkest o.l.v. Mannes Hofsink
Voorganger: ds. Tirtsa Liefting
Organist: Carl Visser
John Rutter werd in 1945 in Londen geboren en studeerde muziek aan het Clare College of Music in Cambridge. In 1975 werd hij directeur van dit instituut. Naast zijn bekendheid als componist verwierf hij roem als oprichter en dirigent van de welbekende Cambridge Singers, waarmee hij vele opnames maakte. Zijn stijl van componeren past in de Engelse traditie van componisten als Vaughan Williams, Howells en Britten, maar de invloed van Fauré en Duruflé is hoorbaar aanwezig. Dat laatste geldt zeker voor het Requiem dat hij in 1985 schreef. De tekst volgt deels de traditionele requiemtekst aangevuld met teksten uit het Book of Common Prayers.
De Cantorij van de Nieuwe Kerk voert dit Requiem uit in de versie voor koor, sopraan en een instrumentaal ensemble dat bestaat uit fluit, hobo, harp, cello, pauken, klokkenspel en orgel.
6 juni 2021
Schütz Geistliche Chormusik,
J.H.Schein Israelsbrünnlein
Cantate Consort en continuo o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds.Ruth Peetoom
Organist: Stef Tuinstra
Johann Hermann Schein was van 1586 tot aan zijn veel te vroege dood in 1630 cantor van de Thomaskirche in Leipzig. Op teksten uit het Oude Testament componeerde hij in 1623 de Fontana d’Israel of Israelsbrünnlein, waaruit we een aantal delen uitvoeren. Het werk is een monument binnen de toonkunst van de Duitse vroegbarok.
Heinrich Schütz behoort zonder twijfel tot de meest vooraanstaande Duitse componisten van de 17de eeuw. Hij werkte tot op hoge leeftijd aan het hof te Dresden. Van Schütz worden enkele motetten uit zijn ‘Geistliche Chormusik’ (1648) uitgevoerd.
Beide componisten schrijven in een stijl die sterk beïnvloed is door de Italiaanse madrigalisten. Kenmerkend voor deze stijl is de expressieve tekstuitbeelding waarbij alle compositorische middelen ten dienste van de tekst staan.
– – –
Vorige cantatediensten:
Seizoen 2019 – 2020
6 oktober 2019
Ich ruf zu dir Herr Jesu Christ BWV 177 J.S. Bach
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Marga Baas
Organist: Stef Tuinstra
3 november 2019
Ein Deutsches Requiem Opus 45 J. Brahms
Cantate Consort, sopraan, bariton en Grieg Pianoduo o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Ruth Peetoom
Organist: Stef Tuinstra
1 december 2019
Meine Seele erhebt den Herren BWV 10 J.S. Bach
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Stef Tuinstra
2 februari 2020
Es wartet alles auf dich BWV 187 J.S. Bach
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Stef Tuinstra
1 maart 2020
Eins bitte ich vom Herrn BuxWV 24 D. Buxtehude
Erhalt uns Herr bei deinem Wort BuxWV 27
Kamerkoor Tiraña, solisten en barokorkest o.l.v. Tymen Jan Bronda
Voorganger: ds. Dick Mak
Organist: Stef Tuinstra
5 april 2020
Johannes-Passion BWV 245 J.S. Bach
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Mannes Hofsink
3 mei 2020
Requiem J. Rutter
Cantorij van de Nieuwe Kerk, sopraan en orkest o.l.v. Mannes Hofsink
Voorganger: ds. Tirtsa Liefting
Organist: Mannes Hofsink
7 juni 2020
Geistliche Chormusik en Psalmen H. Schütz
Israelis Brünnlein J.H. Schein
Seizoen 2018 – 2019
- 2 juni 2019
Sie werden euch in den Bann tun BWV 44 J.S. Bach
Motet Der Geist hilft unser Schwachheit auf BWV 226 J.S. Bach
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Stef Tuinstra
– – –
- 5 mei 2019 Deze keer niet in de Nieuwe Kerk, maar in de Martinikerk in de vorm van een vesper, in het kader van “Gedenken en bevrijding”.
Rondom Schütz Symphoniae Sacrae II Von Gott will ich nicht lassen.
Consequens o.l.v. Han Warmelink
Voorganger: ds. Marga Baas
Organist: Stef Tuinstra
– – –
- 7 april 2019
Jesus nahm zu sich die Zwölfe BWV 22 J.S. Bach
Du wahrer Gott und Davids Sohn BWV 23 J.S. Bach
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Marga Baas
Organist: Stef Tuinstra
– – –
- 3 maart 2019
Grand Motet Quam dilecta tabernacula J.Ph. Rameau (1683 – 1764)
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman
Organist: Stef Tuinstra
– – –
- 3 februari 2019
Ach Gott, wie manches Herzeleid BWV 3 J.S. Bach
Was mein Gott will, das g’scheh allzeit BWV 111
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Dick Mak – Organist: Stef Tuinstra
– – –
- 2 december 2018
Schwingt freudig euch empor BWV 36 J.S. Bach
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman – Organist: Stef Tuinstra
– – –
- 4 november 2018
Requiem opus 48 – Gabriel Fauré (1845 – 1924)
Cantorij van de Nieuwe Kerk o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Ruth Peetoom – Organist: Pieter Pilon
– – –
- 7 oktober 2018
Ich glaube, lieber Herr, hilf meinem Unglauben BWV 109 – J.S. Bach (1685 – 1750)
Cantate Consort, solisten en barokorkest o.l.v. Jelte Hulzebos
Voorganger: ds. Evert Jan Veldman – Organist: Stef Tuinstra
– – –